Maak gebruik van de kansen die andere talen bieden. Laat kinderen hun thuistaal inzetten bij het aanpakken van opdrachten en problemen.
Een plek voor moedertalen blijkt heel wat voordelen te hebben. Eerst en vooral is het een manier om te zorgen voor een veilige omgeving. Kinderen voelen zich meer thuis. Maar moedertalen inzetten, helpt kinderen ook bij het leren. Kinderen die hun moedertaal mogen inzetten, kunnen immers voortbouwen op wat ze al kennen in hun moedertaal.
Volgens het principe van translanguaging is het namelijk zo dat alle gekende talen samen één taalrepertoire vormen. Daarom kunnen meertaligen snel van de ene taal naar de andere schakelen. Talen staan elkaar dus zeker niet in de weg en kunnen ondersteuning bieden. (Agirdag & Kambel, 2017; Orioni, 2017)
Functioneel meertalig leren (FML) is het benutten van de meertalige achtergrond van de kinderen en dus kinderen toelaten om hun thuistaal te gebruiken om tot leren in het Nederlands te komen. Die meertalige achtergrond is breed en omvat de eigen thuistalen, taalregisters en taalvariëteiten. Net die meertalige achtergrond en het spreken van de thuistaal kan de onderwijs- en ontwikkelingskansen van kinderen vergroten en staat de ontwikkeling van de schooltaal dus niet in de weg. (Hélot, 2017; Ramaut et al., 2013)
Functioneel meertalig leren kan op verschillende manieren:
- Kinderen met eenzelfde thuistaal zetten die thuistaal in om spelletjes aan elkaar uit te leggen, instructies te verwoorden…
- Kinderen met eenzelfde thuistaal overleggen in hun thuistaal om taken inhoudelijk voor te bereiden.
- Kinderen met eenzelfde thuistaal mogen elkaar troosten in hun eigen taal (Steunpunt Diversiteit en Leren, 2017).
Maak duidelijke afspraken over het inzetten van thuistalen. Wanneer is het inzetten van thuistaal een optie? Laat je het inzetten van thuistalen enkel toe als alle kinderen die taal begrijpen? Bied je de optie thuistaal expliciet aan bij het aanpakken van opdrachten? Mag een thuistaal enkel als je daar ook expliciet op gewezen hebt?
Nadenken over interactieve en coöperatieve werkvormen op momenten dat kinderen hun thuistaal mogen gebruiken, is dus een must. Taalhomogene groepen kunnen dan de insteek zijn bij je groepsvorming.
Meer lezen Agirdag, O., & Kambel, E. (2017). Meertaligheid en onderwijs. Amsterdam: Boom uitgevers. Ashurova, D. (2019). Functioneel meertalig leren: wat is het en hoe begin je eraan? Geraadpleegd via https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2019/01/fons_4_1_ashurova.pdf Gielen, S., & Isçi, A. (2015). Meertaligheid: een troef! Inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in buitenschoolse opvang. Sint-Niklaas: Abimo. Jordens, K. (2016). Turkish is not for learning, miss. Valorizing linguistic diversity in primary education. Leuven: KU Leuven. Orioni, M. (2017). Het meertalige kind. Een eerste kennismaking. Amsterdam: Van Gennep. Sierens, S., & Van Avermaet, P. (2010). Taaldiversiteit in het onderwijs: van meertalig onderwijs naar functioneel veeltalig leren. In P. Van Avermaet, K. Van den Branden, & L. Heylen (reds.) Goed geGOKT? Reflecties op twintig jaar gelijke onderwijskansenbeleid in Vlaanderen. (pp. 45-64). Antwerpen/ Appeldoorn: Garant. Steunpunt Diversiteit en leren. (2017). Functioneel meertalig leren. Geraadpleegd via http://www.meertaligheid.be/assets/pdf/functioneel-meertalig-leren.pdf